တစ်ဦးသိတာနောက်တစ်ဦးကို မျှပေးတာ မင်္ဂလာရှိ၏
SA╬AI-Z❤ -SANGPY ®
!doctype>
LIANZAW KHANGTHU SIMNA (Tomkim)
PREFACE
Lianzaw phungpi gui pen 1957 apat ka kan leh ka na zon hi tahi. Ahin tuni ciang dong ki cingta ki cithei nailo hi. Lianzaw phungsung a phung thu thei pate, pute, pite ka dok theih teng donga amaute genna leh pu Lamlun record bawlna toh kituak a phunggui ka gual ahi. Kei theina bangmah omlo pute pate genna banga ka gelh ahi. Hi laibu pen sawtveipi ngaihsut leh thu zaksak leh theihna dungzuia ka bawl phat zelzel ahia, tamvei pimah gelh ngitnget khel ngitnget ahi hi.
Hih laibu sungah na ki luaina pute min khat peuh a om leh a hoih himaia, na lungkim ding ahi tahi. Detail tak a kigelh zolo ahihman nang min zong omlo thei hi.
Phung gui pen akhang akhang in nambat toh ki guala tua nambat pen khang simna hi pai hi. Khang simna ah inntuan dingte min tung ah Italic type laiteng in chiamteh ahi.
Tihyl-(Chinhil) apat a simin Lianzaw phungah khang-(28) a khang palte( 29) ciang kipha ta hi. Khang 30 bang pha zong om khathei tading hi. Khul apiang ki chi phungte kua beh omlo in a khang phazah ki bangvek ding hi.
Lianzaw beh pen khul masang a mi Chinhil apat ki sima (khul) ciang khang 5 pha hi. Khul a khang bangzah ki om hiam kithei zolo hi.
Hih laibu sung a khumtheih dinga a sanggam apu, api, a u, anau, min hong pia ulenaute tungah lungdam ing. Lianzaw phung thu zonna leh gelhna ngaituahna in tuni dongin ka hun tampi ka beisak a, neih leh lam ka neizo keia ka chimo hi.
Laibu sutna hong panpih u lenaute tungah lungdam thu kong gen hi. Pasian in phungkhat tangkhat a hong na siam ahiman phungthu zong theihding poimawh khat ahi. A muhtheih asanggam itlo mi-in a muhlo Pasian it lo ding hi.
Chinzakhai
Lianzaw phungthu ka ngaihtuah leh Eimi khempeuh thu zong a ngaihtuah ka suak hi. Lianzaw cihpen i pute min khat ahi. Ulenau ki khaikhawm behkhat phungkhat cih ahi. Lianzaw pen a upa pen na hilo a, a kithei zolo Lianzaw tung lamate tampi om ding hi. Tuate thei suakzo hilehang i nam hihna zong theih hiding hi.
Lianzaw pulepate na kitheihna tanah Chin-hill Khyang-eng Lelyan, Thattung, Lianzaw cih ahi. Chinhil cihpen China gamsung a hong teng masapen hiding a ngaihsut ahi. Chin hil tapa Khyang-eng pen China gamsungah ukpi, khatna hiding a ngaihsut ahi. Ama hanla pen tuni dongin, Lianzaw pupa hanla in kinei lai hi. “Ka seino in e, sakamkei bang gial-ing e, sakamkei bang gial-ing e,chiau i galah ommuang gual sualgua bang ong e,”cih ahi.
Khyang-eng pen ukpikhat na hi a, ama mite Chinate’n Khyang mite ci’n tuni ciang dongin Chinate’n Eimite (Khe) hong ci ua, kachinte’n (Khang) hong ci a, Shante’n (Khyang) hong cilai uhi. Tualeh Shan mite’n pi Nemniak pen kou pi ahi ci hi. Lianzaw kici beh leh phung-pen in minam hihna theihzawh omlo a, pu Khyang-eng mina eimite Chinate, kachinte, Shante’n (Khyang) a hong cihna zuia khyang minamte cihlo dingngal adang ki thei zolo hi.
Lianzaw beh pen China gam omlai a Khyang mite ahi. Tulai hun ciangin eimite sungah ngaihtuahna a tuam-tuam om a Zomi, lai mi, Chin mi, Kuki mi, Lushai mi, etc. cih in i om hi. Ipu-ipa abulpen theih zawhlo manin i minam zong bang hiam cih i thei zokei hi. Leinuai a piang peuh ki hisak hi(khul) apiang khulmi cih a hia, nulepa neilo in leinuai pan piang om lohi.
(Khul) kicipen china gam sungah om Luiguam thukpi khat hi a, galtaina- a, aneih uh hiding a ngaihsut ahi. Hih Khul pen Pekin pan suahlam km150 a om guamthuk pi khat hi a, China ham in (Chowkoutien) cih ahi. I pu i pate na kibu ngai hi dingin ka ngaihsun hi.Tua hang in khul a kuan khul apiang a cih uhi.Lianzawte in phungthu i zonzon hangin a ki patna pu a bulpen kithei zolo ahihman in i nam min zong i theihlo bang in behtuam phung tuamte’n zong thei zolo hi. Pawl khat in, Eimite pen Manmasi suan i hi, Isrealte i hi ci hi. Pawl khatin Dapa suan,Ngamtawn suan,Penglam suan. Ngambom suan, Galngam suan, Vanthang suan, ci hi. Hite pen (Legendary) hi a, pu leh pa toh bulhding hileh a khangpha zah diklo ding hi.
China gamsung a omlai-in minam, Chiang, Seinpei, Han, Tsin, yao, Khyang, Pyu-pong, woe, Tai, cihte a hi hi. Hihte lakah eimite pen (Khyang) kicite ahi. Kawlgam Burma gamsung tun ciang (Zo) kici hi. A hizong in Myanmarte’n (Chin) hong ci uhi.Songthu tapa,(Kipmang) leh Lianzaw tapa (Han-en) China gamsung Yangshe Valley pan tulai a Kachin State (Tagong) ah tung ua, Tagong ah khang bangzah teng ki thei zolo hi. Tagong pan (Thawai) Zangkong khua kiangah hong lal uhi.
Tua hunlai-in Zangkong khua-ah (Wo) ki ci ukpipa khat om hi. Tua ukpipa in Zangkong pan, Mandalay, Mongzua dong sakol lampi na khung hi. Tua ukpipa pen (Yun) mite ahi. I pute Zangkong khua gei (Thawai) a ten ciangun, ukpipa in Mongolte’n sim hong tuma i kiang atengte toh pan khawmna ding ki houna neih ding ci-in kihou ding a Sakol tunga tuangin a Bodyguard toh hong pai a muh ciang un, a thulo a agam a i ten hangin hong sim dinga hong kuan sakha ua, lampi ah na buk uhi.
Pu(Han-en) in ukpipa (Wo) a lu na bansan a, aphuakna ala pen tuni dongin Lianzawte lapi in kinei laihi
(a). Zang a mangpa’n Sikphu tung
Hong tawn siphu tunga tuang ka tha.
(b). Tuangthat in, tuang that ing e,
Siphu tung tuang that ing e.
(a). Siphu tung tuang that ing e,
Kimpigual in; Pumpial bangdelh e.
(b). Kimpi gualin pumpial bangdelh e,
Kawlciang a sai temin sat ingh e.
Yunte ,heh mahmah ua, (Han-en) khua (Thawai) pen haltum ding thahgam dingin thukhen uhi.Han-en in ka nau (Kipmang) aw khosung upate toh Zangkong ah hawh unla,Ganlian khat vathat unla, utenaute aw ka khialta uhi. ukpipa’n bangmah thupiak kholhna hong neilo a galkap mangte toh hong pai manin hong simding ka sakha ua hibang khelhna piang a hi. Ka mohna uh hong ngaidam un ci’n vathum un ci-in a sawl hi.
Na Hausapa uh Han-en cia hong gen uleh Han-en pen ka siampupa uhi. Hausa keimah Kipmang ka hi, ci’n tualeh no kuate na hi ua ci a- ahong dok uleh amaute Zaw kicite toh ki thei ahih ciangun Zaw mi ka hi uhi hong ki ci un ci-in a thutah hi. Yunte’n amaute angaidam ua Thawai khua ah ateng den ua, Kipmang Hausa in a pang a,Han-en pen Siampu in a pang ta hi. Zaw mi a ki cih hangun, zaw minamte toh a pau-uh ki banglo ahiman (Zo) cih aw toh hong kivawh kik uhi.
Zaw kici minamte tuni dongin Kawlgam sungah Dist. khat cingin omlai hi. Zaw apat in Zo i kici ua, hih hun apat Khyang pen Zo a hong ki khel ahi. A hizong a ki khellam theilo pawlin Khyang mah kici lai hi. Zo kici China gamsungah kumpi khat om ngai a, tua pa pen minlou-a (Zo) kici i hikha kei hi. Zo kici China kumpipa zong amin taktak (Zo) hilo hi. ki liansak a vanpi ging tapa ka hi a cihna (Zo) ahi hi.
Source ; Lianzaw Mang
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
No comments:
Post a Comment
ကျွန်တော်သည် ပညာရှင်တစ်ယောက် မဟုတ်ပါ ၊ ပညာသင်ယူနေသော လူတစ်ယောက် ဖြစ်သည်/
ပြောချင်တဲ့ စကားလေးတွေ ပြောနိုင်တယ်နော်