Tomi leh Nutate

Tomi leh Nutate"
Nidanglai in Zou khokhat ah Tomi khat mihing a kilep khat ana teeng a, a kho mipite'n Tomi ahilam a theisih uhi. Khomite khat tawh kizawl in hawna pawtna anei chiengun a pawtkhawm zel uhi. Tomite zong mihing banga kilepthei zel ahizieh un mihingte tawh ana teengkhawm thei ua, buoina aum lou laisie koima'n athei thei tahtah sih uhi.

Tomi leh A Lawmpa Ngabehna: Nikhat Tomipa leh a lawmpa lui vah diinga hing kichiel in lui ang vahkhawmta uhi. Len khu toutou in amatte uh a bawmsung tuoh uah a koizel uhi. Nitaah vaipei hun chienga a nga matte uh munkhat a sungkhawm a kihawm zel uh ahi hi. Luidung ah len ang khu toutou ua, khat leh khat a kimakhel toutou uhi. A kimakhel diing chiengun a lawmpa'n bangza amantai chi'n a bawm sunguh ki etsah zel uhi. Tuabanga len ang khu toutou chiengun Tomipa bawm sungah bangma za a um ngaisih a, a lawmpa zong hing lunghimaw sim in Tomipa len khudan leh nga matdan ama theilou kaal in ang endapta hi. Tomipa'n a len ang khu zel a, a len a nga awhte alah chiengin ni aphah leh khat a bawm sungah koi in khat pen a sielin a lawmpa theilou kaalin a dap neehzel hi. A lawmpa'n nivei thumvei tuabanga ang mu chiengin ang zauta a, hunkhat a ama zong that a sielneeh thei diing chi atheita a, Tomipa tawh manlang a kikhen theina diing ang suita hi.



Tuachi'n Tomipa kungah, "Lawm ka gilna sengseng in va daileeng phot vang, nang len nakhu toutou in. Ka man chiengin hing deltou pai navang" chi'n a lawmpa tawh kigamla lou mun khat ah daileng in atouta hi. Tomipa'n zong a lawmpa daileng ahilam athei ziehin len ana khu toutou hi. Tomipa luidung a atumtou lien in mihingpa zong manlangin dingtou pai in innlanga tai zinzen diingin ang kisata a, a eeh leh zunte kungah, "Tomipa'n ang hat leh ka eeh in na dawng aw, ka zun in na dawng aw" chi'n ang taisanta hi. Tomipa'n zong a lawmpa theilou kaal in len nakhu toutou in a mat masah a mat nukhia ana neeh thuthu hi. Hun ang sawtsim tah chiengin a lawmpa ang tung theita sih a, ama zong a nga sielneeh ka lawmpa'n athei a zau a hing taisan ata khu chi thei in a lawmpa ang galhatta hi. A lawmpa zun leh eeh te'n ana dawng ua, hilezong a lawmpa lah ang tungthei ta malmal sih hi. Tomipa'n a lawmpa lungsim ang theita a, ama zong gimneitah in a lawmpa dailenna lam zuon in ang lomlen suhta hi. A lawmpa ahat kia leh a zun leh eeh te'n ana dawngkia ua, tuamun ang delta hi. Tuamun ang tun in a lawmpa lah ana umta sih a, ahat kia leh agei a zun leh eehte'n a dawng uhi. Ama zong thangpai sengin, "Eeh nounou in koima dawng ngaisih" chi tawh suithop asuo leh a eeh malkhat a kam ah abangkha a, tuapen a lieh leh tui asa mama a, "A eeh bawn hichi tui ahileh ama bang achi tui ma diei?" chi'n mihingpa innlang ah ang nuadelta hi.

Tomipa'n a Lawmpa That: Mihingpa zong sawtpi ang tai zou nua in gimshi dihtah in inn ana tungta hi. A zi leh tanu innmai kem ah hih kisu in ana um ua, a pa uh gimtah leh husamtah a hing tung amu chiengun a lung uh himaw in, "Abangchi natai, na husap tuoh in, na gim tuoh in" chi'n apa uh adong uhi. A pa un a siltuohte hil ngamlou in, "Ka lawmpa tawh lui kavaahna uah ka chi ang na a innlanga hing kipei dawh hitang" chi'n adawng hi. A zauseng man, "Ka chiina" chi'n lupna tung senan a kinei a, lupna ah a lawmpa umdante a mitha in amu mu mai hi.

Hun bangtan amakhat zou in Tompa zong a lawmpate inn ah hingtai pai in kemtunga nuta hih kisute kungah, "Na pa uh hei a um ahiei? Inn ang tungtai?" chi'n adong ta hi. Tomipa'n Tomi ahilam a lawmpa'n a khomite ahil diing a zauna lamin a lawmpa tha mai diingin a ngaisunta hi. Nutate'n Tomipa leh apa uh buoina thei sese lou in, "Ichia lam deu a ka chiina chia husam tah a hing tung ahia, lupna tungah alum khu" chi'n a dawngta uhi. Tomipa'n, "A bangchi chiinat amah keima'n va en vangin, kathoi thei diing ahileh keima'n hing thoi pai tavang" chi'n a lawmpa lupna lang zuonin ang peita hi. Nutate'n bangma thu theilou ahiziehun bangma'n ana ngaisut sih ua, lawmta kivetuo danin ana ngai ua, ngaisah taah zong asa sih ua, a hih kisuh uh apeipi suoh uhi. Tuachi'n Tomipa a lawmpa lupna langah hing peiphei in a lawmpa lupna tunga lum amu tahin a ngingku kei piehin a ngingkushi ana dawnta hi.

Hun sawtsim tah ahinua in Tomipa ang pusuoh thei sih a, nutete zong hing lunghimaw sim in anu'n, "Bawi, na pate lawmta bang vang ah va endap ta'n, bang bawl ua tutan tan tham uh ahiei chi va endap ta'n" chi'n a tanu asawl hi. A tanu nu zong peiphei pai zinzen in bangvang apat apa lupna a et leh Tomipa'n apa ngingkushi ana chip amu a zau sengseng in anu kunglam senan a kinei a, anu kunga agen leh anu'n zong va endap in amuta hi. Tuachi'n a hih kisuhna ua amat uh hihpi kungah, "Tomipa'n ang hat leh hihpi'n na dawng aw" chi tawh taisan athuota uhi.

Nutate Tomipa Apat Taimang: Nutate a inn uapat china diing theilou in ang amtaita uhi. Singnuoi gammuol ah hing taitai in munkhat ah sakhi khat tawh a kituoh uhi. Chimaw seng in Sakhi kungah, "Pu khi, pu khi nang hung zou diei?" achi uleh Sakhi'n, "Bang na ging ua?" chi'n adong hi. Nutate'n, "Taanga tuona muoldung tawntawn sa kamkei ka ging ua" achi uleh Sakhi'n zong, "Ke'n zong ka ging a, taitaita unlen muolkhum ta uo" chi'n nutate a taizom sahta hi. Nutate zong hing taizom zel in munkhat ah Sazuh khat tawh ang kituohta uhi. Nutate'n Sazuh kungah, "Pu zuh, pu zuh nang hung zou diei?" achi uleh sazuh in, "Bang na ging ua?" chi'n adong hi. Nutate'n, "Taanga tuona muoldung tawntawn sa kamkei ka ging ua" achi uleh Sazuh in zong, "Ke'n zong ka ging a, taitaita unlen muolkhum ta uo" chi'n nutate a taizom sahta hi. Nutate zong hing taizom zel in munkhat ah Ngaltang khat tawh ang kituohta uhi. Nutate'n ngaltang kungah, "Pu ngal, pu ngal nang hung zou diei?" achi uleh Ngaltang in, "Bang na ging ua?" chi'n adong hi. Nutate'n, "Taanga tuona muoldung tawntawn sa kamkei ka ging ua" achi uleh Ngaltang in zong, "Ke'n zong ka ging a, taitaita unlen muolkhum ta uo" chi'n nutate a taizom sahta hi. Nutate zong hing taizom zel in munkhat ah Valuh khat tawh ang kituohta uhi. Nutate'n Valuh kungah, "Pu luh, pu luh nang hung zou diei?" achi uleh Valuh in, "Bang na ging ua?" chi'n adong hi. Nutate'n, "Taanga tuona muoldung tawntawn sa kamkei ka ging ua" achi uleh Valuh in zong, "Ka buuh ah hing kibu uo, keima'n hing hungzou navang ee" chi'n nutate singhawm a kosungah a kibusahta hi.

Tomipa'n Nutate Nuadel: Tomipa'n zong a lawmpa sa nezouta in nutate lam hing ngat in, "Nutate" chia ahat leh Hihpi'n, "Hawi" chi'n ana dawng a, a et kawikawi leh hihpi amuta hi. "Hihpi nounou in mi dawngthei sih" chi tawh nuoithop athuo a, hihpi athatta hi. Nutate gimnam hing zui kawm kawm in ang nuadel delta hi. Sakhi kung ang tuntah in, "Sakhi, sakhi nutate na mukha ei?" chi'n adong hi. Sakhi in zong, "Mukha mah ing. 'Nang hung zou diei chi'n ang dong ua, ke'n lah hung zoulou diing kahi manin taitaita unlen muolkhumta uo' kachi a, ataitai ta ua, muol akhum zouta uhi" chi'n adawng hi. Tuachi'n Tomipa'n, "Sakhi, sakhi bang ahiei na kisahtheipi?" chia adoh leh "Ka ngalta" chi'n a dawng a, "Na ngalta bang nasielna?" chi'n Tomipa'n adongta hi. Sakhi in zong, "Gamkuom kuomkuo ka sielna" chi tawh athal asai leh Tomipa zong zau in a taisanta hi. Tomipa'n zong nutate gimnam zui kawmkawm in ang nuadel kiata a, munkhat ah Sazuh umna ang tuohta hi. Sazuh kung ang tuntah in, "Sazuh, sazuh nutate na mukha ei?" chi'n adong hi. Sazuh in zong, "Mukha mah ing. 'Nang hung zou diei chi'n ang dong ua, ke'n lah hung zoulou diing kahi manin taitaita unlen muolkhumta uo' kachi a, ataitai ta ua, muol akhum zouta uhi" chi'n adawng hi. Tuachi'n Tomipa'n, "Sazuh, sazuh bang ahiei na kisahtheipi?" chia adoh leh "Ka ki" chi'n adawng hi. "Na ki bang nasielna?" chia Tomipa'n adoh leh Sazuh in, "Ka kilawmna maimai diinga kapuoh ahi" chi'n a dawng hi. Tuachi'n Tomipa'n zong maingap in Sazuh a thatlum a a ngingkushi adawnta hi. Tuazou in Tomipa'n zong nutate gimnam zui kawmkawm in ang nuadel kiata a, munkhat ah Ngaltang umna ang tuohta hi. Ngaltang kung ang tuntah in, "Ngaltang, Ngaltang nutate na mukha ei?" chi'n adong hi. Ngaltang in zong, "Mukha mah ing. 'Nang hung zou diei chi'n ang dong ua, ke'n lah hung zoulou diing kahi manin taitaita unlen muolkhumta uo' kachi a, ataitai ta ua, muol akhum zouta uhi" chi'n adawng hi. Tuachi'n Tomipa'n, "Ngaltang, ngaltang bang ahiei na kisahtheipi?" chia adoh leh "Ka hapaah" chi'n adawng hi. "Na hapaah bang nasielna?" chia Tomipa'n adoh leh Ngaltang in, "Ka hansan ka manlan kasielna" chia dawngin tumphe phet kaal in tungvum khat a malzan man hi. Tomipa zong zau sengsengin a taita zinzen hi.

Tomipa Shina: Tomipa'n zong nutate gimnam zui kawmkawm in ang nuadel kiata a, munkhat ah Valuh umna ang tuohta hi. Valuh kung ang tuntah in, "Valuh, valuh nutate na mukha ei?" chi'n adong hi. Valuh in zong, "Mukha mah ing. 'Nang hung zou diei chi'n ang dong ua, ke'n lah hung zoulou diing kahi manin taitaita unlen muolkhumta uo' kachi a, ataitai ta ua, muol akhum zouta uhi" chi'n adawng hi. Hilezong Tomipa'n gingta lou in valuh kungah, "Na kuo hing ensah in, tuanah nutate a kibu uhi" chi'n agenta hi. Hilezong Valuh in, "Ka innsung ah tu laitah zuha kabil a ka phoh ngam nailou ahia, ka'ng ensah sih diing" achi chiengin Tomipa'n zong nutate um diingin a ginglel deudeuta hi. A tawp tawp in Tomipa zong hing thangpai in Valuh teenna singkung hawm sung en diingin a singkung tuonna uah ang katouta hi. Ang tuntou diing kuon in valuh in zong a zun athah khum leh Tomipa mittang tungah atu a, amitte tawh in leituol ah eehkiet in a kesuhta hi. Tuachi'n valuh leh nutate zong manlang a kumsuh api in a siatul emsa in Tomipa a thatta uhi. (Valuh zun khu a thahat mama a, suong tung a athah lezong suongpi a kiphalse zou hi.)

Tomite'n Valuh Man: Valuh in zong Tomipa vun hawh in azua diingin ang kisata hi. Khokhat a ang zua leh sielpi khat in a kidawp a, sielpi ni sa in a phalsih hi. Khokhat ang tung kia leuleu a Tomipa vun azua leh sielpi ni in a kidawp a, sielpi thum sa in a phalsih hi. Hing zua touzel in khokhat ah sielpi thum in ana kidawp a, sielpi li sa in aphal zel sih hi. Tuabanga hing zuah toutou in sielpi sawm tanin ana kidawp a, aphal sih hi. Hing peitou zel in sielpi sawm a aphal louna khuo ang hen zoutah in Tomite khuo ang tungta hi. Tuanah a Tomipa vun ang zuah leh innkuon khat in, "Tami ka pa vun ahi" chi'n thangpai sengsengin Valuh ana manta uhi. Valuh khu bemtawng sung khat uh khumpai in thachiel sa diingin ang koita uhi. Ni phabep zou in innneite nitaah khat hing kihou in, "Zing chiengin i louma zong kuulta in, i khozang in tha chiel vai in, valuh sa mepi vai" chi'n naupangte khosungah thachiel in asawlta uhi. Tua a houlim zousie uh Valuh in azah chiengin azau a, pitkhiet theina diing lamchinteng ang sui panta hi. Zankhuo in abuoi vengvung a, hilezong pitkhiet theina diing mulou in zingkhuo ang vahta hi.

Zingkhuo hing vah in, zing ninou ahing suohta hi. Kho mipite zong kihankhawm in thalou kuon diingin inn neite kemtungah ang kingah khawmta ua, Valuh kikoina bemtawng zong mite muthei diingin innmai kemtungah akoi ua, mite'n en lemlum in asa atuituoh dan leh a neeh kaal a ngahla danuh a kikum uhi. Valuh in tua a kikupnate zousie uh azah chiengin azauthawng mama mai hi. Vailou kuon diingte ang kim chiengun thakuon diingin loulang ang manawta ua, me bawl diinga um inn neite tanupi te leh khosung naupangte chilou sie thalou akuonta uhi. Tanute zong hing kipan in mei hingtaw in, ann ahing huonta ua, tui hing tawi in, nasep buoi in ang buoi vengvungta uhi.

Valuh Suohtatna: Tuahun laitah in Valuh kikoina ah piching koima umlou in khosung naupangte maimai aum uhi. Khosung naupangte'n zong Valuh en kawm in, "Pu Luh chiltang duhuoi sam ee" chi'n Valuh chiltang chiengkang in a dawtpieh zel uhi. Valuh a chiltang a dawtpieh chiengun ki-ip vatun zelin naupangte'n apmaina'n azang uhi. Tuachi'n Valuh in zong naupangte kungah, "Temta khat hing hah un, ka chiltang kang at pieh diinga, kang pe diing hi" achita hi. Naupangte'n zong temta khat hahphei in a chiltang at diing a ngahta uhi. Valuh in, "Tam bemtawng sung ah khuo kihoi mu sih, hing hakhe masa phot un" achi leh naupangte'n zong a hakhie ua, a kikhina khau hoitah in atuta uhi. Valuh in, "Kemtung ah hing koi un, tamtah ah khuo kimu thei sih" chi'n kemtungah ah a kikoisah hi.

Tuazou in, "Chingban ah hing koi un, kemtung ah kimu zou sih" achi kiata hi. Naupangte'n zong chingban ah akoi uhi. Valuh in zong manlangtah in a kikhina khau attan pai in a kilen paita hi. Naupang kikou in innsunga annneh bawlte phawngin ang delphei ua, alap nawnsih uhi. Thachielte lou kuonna tungah ahing lengkha a, thachielte'n zong valuh zah diingin, "Tuni'n na mipi na sapite khat tawh tha kachiel hi ee" chi'n tua Valuh khu atuom khat sa in a kikoukhum uhi. Valuh zong tuate apat suohta in a innlum a tungkiata hi.

By:Khaiminthang Samte