PUZONET သို့ ရောက်လာကြသူအပေါင်းကိုယ်စိတ်နှဖြာကျန်းမာရွှင်လန်းရှိကြ ပါစေ၊ ဤBlogကလေးပြုလုပ်ခြင်းသည်စာပေဗဟုသုတများ တိုးစေရန်ရည်ရွယ်၍ ပြုလုပ်ထားခြင်း ဖြစ်ပါသည်။

The perfect time to celebrate the love of God and family and to create memories that will last forever. Jesus is God's perfect, indescribable gift. The amazing thing is that not only are we able to receive this gift, but we are able to share it with others and every other day of the year.

တစ်ဦးသိတာနောက်တစ်ဦးကို မျှပေးတာ မင်္ဂလာရှိ၏

SA╬AI-Z❤ -SANGPY ®

ZO MI LEH ZOMI

ZO MI LEH ZOMI
Zomi National Congress (ZNC) in kumpi tung ah party resister abawl ciangin, Kawl gam kumpi te’n Zomi kici minam Kawlgam sung ah omlo hi ci’n, phalna pielo ci thuthang khat I za ciet ding vuhi. Kawlgam kumpi in omlo aci ciangin ”athu-ala” cingtah in akan zociang in aci hiding aa, gilona lungsim tawh aci hilo dingin ka um hi. Kumpi lampan zongh Kawlgam tangthu te, Kawlgam sung minam tuamtuamte tangthu leh Kawlgam bup chronicle te limtah aa a et siang zo ciang aa a ngiel hiding hi. Banghangin tambangh cingam kahei cileh, 2003 kum in Yangon khuapi ah Zo mite pen zo lah aa ana tenng(ten) zieh in Zo mi kici hi ci’n hingh giel ngai vu aa, tuami thu kizui in, “Zo mite Pu Zo pan aa pieng ahimanin Zo mi kici hi” ci’n tangthubu tampi leh I Zo tangthu’te tawh lak in, theisahna kinei in, ama haw lampan zongh, khiel kha vungh ci’n, thumna ei nei vuh aa, a laibu neite hita leh, a lai-at pa in zongh a khialna laikibawl in suoi kikaisah ngiet hi. Tuami hun laitah in, tangthu bu tampi leh Kawlgam bup chronicle te ka sim ciang in, “Zo minam” kamu aa “Zomi minam” kamu kilkel sih hi. Tuazieh in, “Zo Min Puohna” laibu ang kibawl ciangin thu-kong-honna (preface) sung ah, “Ken Tedim mite Zo kicina kamu kilkel sihhi” ci’n ka at na mu ding vuhi.

Zo mi
“Zo mi” tawh kisai in, tangthu bu tampite sung ah kimu thei aa, anei aa laibute sung ah teltah in kisim thei hi.
1.       Carey B. S. and H.N. Tuck; The Chi Hill (volume 1), laimai 140 sung ah, “Sihzaang, Sukte, Kamhau, Thado, Guite leh Yo (Zo) cin, minam (6) om vuhi. Sukte in Yo (Zo) sangin ka tazaw vuhi cilo hi. Yo(Zo) sung ah Man Lun te a taa pen hi.”  Ci-in na ciamte aa, tu aa Zomi kici nuam Tedim mite pen, Sukte leh Kamhau minam na kici vuhi.
2.       Carey B. S. and H.N. Tuck; The Chin hill volume 2), Gazetteer of villages, laimai xxvii(27) ah  “Phaitu khua, atenng mite Yo(Zo)”, laimai xxviii ah, “Saalzaang khua, atenng mite Yo (Z0) Manlun beehte hi in, Manipur gam aa Manlu’te tawh innkuan khat ahi vuhi”. Tungtuang leh Tonzaang khua ah, “atenng mite Kamhau minam” naci hi.
3.       Lehman, F. K., Illinois Press Urban 1963, lamai 179 sung ah, “A uk haa mama minam hi. Sha(Pusha) bie vuhi. Tanglai Jou(Zo) kumpi lhak leh suan te kahi vuhi, ci vuhi.”
4.       Dr Vum son; Zo History (1986)
5.       Dr. Than Tun; Studies in Myanmar History Number One (2002)
6.       Bumu Ba shin; Myanmar Before Anorratha (2001)
7.       Myanma socialist Programmed Party; The Culture of Chin, laimai 41 ah, “A kam ham tawk kizui in, Tedim, Sihzaang, Saizaang, Dim, Guite, Zo leh Thado ci’n, nam (7) pha vuhi.
8.       Department of Culture (Chin State) Chin ngaina leh thugui lhunte, laimai 16, “Teizaang, Khuangsai(Thado), Zo, Saizaang, Sihzaang, Tedim” naci hi.
9.       Myanmar Chronicle (Volume 5)
10.   GZO; Zo Min Puohna (2009)
11.   Zo History (2012), leh adang laibu tampi’te sung ah kimu-kisim thei hi.
Tua hi aa, Zo min pen, ei kilak pieh thei ding leh, a mangthangh thei ding thu, hilo hi.

Zomi
“Zomi” ang kizahna tawh kisai tangthu ih kan ciangin;
1.       Tangthu aa zongh sut ding ahi nailo 1953 kum aa hing pieng “Zo Baptist Convention (ZBC)” ah kimu masa pen in ka um hi. Tuami ZBC min kivaw ding laitah hun in sanngmang Hau Go thusunna ah “Chin pen ei leh ei kivaw min hilo hi. Laimi cilei lah ei huam zo sih. Tua ahiciangin, ko Tedim gam ah “Zo” kici minam khat om aa, Falam gam ah “Lai Zo” kici minam om in, Hakha gam ah zongh “Zo” kici minam om in, Khamtung gam lhanglam ah “Zo tung leh Zo Phei” ci’n minam min om kawikawi ahimanin “Zo” min in ei huamkim pen kha dinghi, ci’n thu a sun ciangin, thukimna ana ngah ahi hi. Tami kammal sung ah “Ko tedim gam bup Zomi kahi vuhi” ana ci ahilo lam ciamte huai hi. Kachin ten “Kachinmi Baptist Convention, Karen te’n zongh “Karenmi Baptist Covention” naci lo napi, Hakha leh Falm lamte zahdan zui in, “Zomi” ana zangh vuh hikha ding aa, ganhing kipawlna hilo ahimanin, “Zo” ah “mi” gawm tektek sih nan leih theila nading om khollo dingin ka um hi. A mi zahna ding mun omma ding aa, tua munte ah “Zo mi” ci’n zah ding ahi hi.
2.       Nidang Tedim gam pan Yangon leh Mandalay university sangnaupang te’n, “Hill Chin Student Union” ci’n kipawlna min na zangh masa vuhi. 1966 kum ciangin, Siavuan Donghno (eye specialist) te pawl hun ciangin, “Zomi Siamsin” ci kipawlna min na phuo vuhi. Tua sung ah Zo sung ah Pa Kham Khan Thang (Anlun) tehaw zongh ana active mama hi aa, a ngimna vuh pen “Tedim mi I kici pen maanlo in, “Zo” kici vai, tua hileh Tedim leh Tonzaang gam sung aa, Zo, Saaizaang, Teizaang leh Sihzaang ci’a I kilo(kilaw) nate hing tawp ding aa, ki pum khatna hing om nawnlo ding ci, ngimna ahi hi.
1969 pawl ciangin Pa Kham Khan Thang (Gampum) in “Zomi Siemsin Kipawlna” president na sem in, “Zo Minam Ni” te zongh nasie tah in na bawl zo aa, Zo Minam Ni a tapna la zongh tambangh ahi hi.
a)      Hing kikui vuo, PuZo suon Zo lie leh taang, lamkiil zeideih awi dinngin, “Zo Minam Ni” lam bang pak vai ee.
b)      Lam bang pak vawi, namcin kaai bang ki gawmna, February lha 20 ni, Ni lun “Zo Minam Ni” himeel ee.
Tambang in “Zomi Siamsin Kipawlna” hing kip semsem in, ken zongh, 1984 kum in secretary ka sem ngai hi. Zo leh Zomi ci’n koima kideidanna omlo in, pumkhat in ki om hi. Tua ban ah university sanngnaupangte vang tawh “Zomi” zongh hing mite’n hing kithei semsem ahi hi.
Tua hi aa, Sim te’n Zomi ci’n, min a zangh nuam leh, “1966 kum pawl pan aa hing kizangh hi” ci aa, tangthu sung ah hing kiciamte ding ahi lel hi.

ZO MIN EI KILAKPIEH THEI DING AMAH?
Mi khat in na min, napa min leh nap u min hing ‘tu’, immigration ah pei in, ciamtena laibu’te lem kul dinghi. Tuama bangh in minam khat in I Zo min ei tu leh Tangthu (History) bute lem kia in, thu kisung ding ahi hi. Ih Zo min tawh kisai atung aa banghin cing leh kip tah in tangthu om sa hi aa, Sim te’n ko mi tamzaw vungh, ko pil zaw vungh, ko hau zaw vungh ci aa Zo min a lak sawm vuleh, a theilo man vuh hi aa, Sim te’n Zo min tang thei ngaingai lo ding vuhi. Banghma patau(h) nading om kilkel lohi.
Zo mite leitung ah I om nawn kilkel si’n zongh, hun khat lai in “Zo” kici minam na omhi ci’a, leitung tawp dong a kigen, a kiciamte den ding ahi hi. Banghang ahei cileh, tangthu ici pen thupi mama aa, Pyu minamte om nawn sin nan leh, nidang aa a tangthu’te vuh tuni dong Kawlgam tangthu ah kiciamte lai in kisin lai ahi cithu, I mu thei vuhi. Tua ahiciangin, Zo min la nuam aa kipante pen, mi pil thuthei hi khollo kha dinghi ci’n, I mu thei vuhi. Mipil thu thei te’n tambanghin la na nei vuhi.
(a)    Vontawi ngalhliam te pan kisim, tuan cinthu khau bang ki-lhung, Pu Zo vontawi te ma’n kuam thawn ee.
(b)   A kum zatam, nuai zinmang mal bang kiko-ko, nam lun cite phui leh ai baangsa, le-lam kaitui bang kihei theilo. (Pu Vum Lian Kham, Geelmual)

ZOMI I ZANGHSAH DIE MAH?
1.       ZNC in, 1988 kum in Kawl Galkap kumpi tung ah Zomi National Congress tawh resister nabawl in 1990 kum kitelna ah na lut hi. Tua hun in, ZNC min mama zongh India aa Pu Go Gin ii ZNC tawh a kibanghin zangh leih mailam hun ah, India leh Kawlgam Zo mite kigawm thei ding ci ngimna hi aa, party resister bawl lai in zongh Kawl kumpi lam pan, sahlam aa ZNC tawh bangci kinai ci, dohna tampi om ahi hi.
Tua hi aa, ZNC in Khamtung gambup Zomi Chin State pen Zogam aa kheel nuam vuh hi aa, Tedim leh tonzang gam ah Zo leh Zomi aa I kikhen ding dei masa in um singh. Tu aa, lai mawk at-at pawl pen, ZNC deihna lien zongh hi samlo ding in ka um hi.
2.       Ahivangin, “Zo” minam min aa azangh nuam te’n, Zo mite kunng ah, “No min pen a maan na himawk in, zangh ton vai” eici leh, kawl zaang pan khamtung a zuan ton aa, Cimmnuai khua aa na tenngton tun sung khat pieng laigui zomte ihi zieh vu’n, “phal sih vungh’ ici thei nading thu omlo hi. Ahizonghin, I kibanghna tampi lah i kilamdanna sui in, “mateh” leh “ihzaw” hawpo tawh   ‘Zo Minam Ni” te “Zomi namni” ci’n, Zo ngaina” te “Zongai na” ci dong in, ih Zo min tawh a kilamdang theithei dingin, I kibawl ciangin lah, thangpai huai mama zel hi.
3.       Zangh sah kikel loding ici len, UZO(India) in, India gam Kawl embassy ah, UZO (USA) in, USA Kawlgam embassy ah, MZO in Malaysia Kawl embassy ah, UZO (Kawlgam) leh GZO in Kawl kumpi kung ah, lai khanng leih, tangthu kip nei ihi manin, thu ih zo ding hi.


  Muvanlaai (Singapore)

No comments:

Post a Comment

ကျွန်တော်သည် ပညာရှင်တစ်ယောက် မဟုတ်ပါ ၊ ပညာသင်ယူနေသော လူတစ်ယောက် ဖြစ်သည်/

ပြောချင်တဲ့ စကားလေးတွေ ပြောနိုင်တယ်နော်

♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥PUZONET မှ လှိုက်လဲစွာကြိုဆိုပါ၏ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ လူတို့အကြိုက် ဆယ်ခါလိုက်လည်း မလိုက်တစ်ခါရှိခဲ့ပါမူ ကြီးစွာရန်သူ စွဲမှတ်ယူ၏

I ❤ you , because I ❥ you don't hate me.