၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်းကောက်ယူမှုမှာ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးစုတွေကို အမှန်တကယ် ထည့်စဉ်းစားပါရဲ့လား...။

အစိုးရက ၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်းကောက်ယူမှုမှာ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးစုတွေကို အမှန်တကယ် ထည့်စဉ်းစားပါရဲ့လား...။

၁၃၅ ကို ၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်းကောက်ခံဖို့အတွက် အခြေခံမယ့်မူဘောင် (Frame) အဖြစ်ထားပြီး၊ ၁၃၅ မှာပါတဲ့စာရင်း ကို သင်္ကေတ (Code) သတ်မှတ်လိုက်ကတည်းကိုက သမ္မတကြီးဦးသိန်းစိန် ဦးဆောင်တဲ့အစိုးရ အနေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံ အတွင်းမှာ အစဉ်အဆက်မှီတင်းနေထိုင်လာခဲ့ကြတဲ့ မိမိတို့ရဲ့သွေးချင်းတိုင်းရင်းသားလူမျိုးစုတွေအကြောင်း သေသေချာချာ သိရှိနားလည်မှု ရှိမနေဘူးလားလို့ အသေအချာတွေးမိစရာဖြစ်စေပါတယ်။ အဲသလိုပဲ၊ သန်းခေါင်စာရင်း ကောက်ခံဖို့အရေးမှာ ၀ိုင်းဝန်းကူညီကြတဲ့ ရာထူးအမျိုးမျိုးနဲ့ လာအလုပ်လုပ်ကြတဲ့ပြည်ပကျွမ်းကျင်သူတွေ၊ ပညာရှင်တွေဆိုသူတွေဟာလည်း ပြီးပြီးရောလုပ်ချင်ကြတာလားလို့ ဆိုချင်စရာ ဖြစ်နေပါတယ်။

သာမန်အရပ်သား ကချင်လူမျိုးစုဝင်တစ်ဦးဦးကို ခေါ်မေးလိုက်ရုံနဲ့ ၁၃၅ ထဲမှာပါတဲ့ ကချင်မျိုးနွယ်စုစာရင်းဟာ မှန် သလား၊ လွဲနေလားဆိုတာကို သိနိုင်တာပဲ။ ဒီထက် သေချာချင်ရင် ကချင်စာပေနှင့် ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်း တစ်ခုခုကို မေးမြန်းလိုက်တာနဲ့ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း သိနိုင်တာပဲလေ။ ထိုနည်းတူ ချင်းမျိုးနွယ်စုတွေနဲ့ ပတ်သက်လာရင် ချင်းအဖွဲ့အစည်းတွေ၊ ရှမ်းနဲ့ပတ်သက်လာရင် ရှမ်းစာပေနှင့် ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာအဖွဲ့အစည်းတွေ၊ ကရင်ဆိုလည်း ကရင်အဖွဲ့အစည်းတွေကို မေးမြန်းလို့ရတာပဲ။ ဒါပေမယ့် ဘာဖြစ်လို့များ

လုံလောက်တဲ့ ဆွေးနွေးမေးမြန်းမှုတွေ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်၊ ပွင့်ပွင့်လင်း လင်း၊ လုံလုံလောက်လောက် မလုပ်ဘဲနဲ့ ၁၃၅ ကိုပဲ မူဘောင်အနေနဲ့သုံးချင်ရတာလဲ။ ဘာကြောင့်များ ကိုယ်တိုင် ဂဃနဏ နားမလည်တာကိုဝန်ခံ၊ ကာယကံရှင်တွေနဲ့ ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းပြီး အကောင်းဆုံး အဖြေရှာဖို့ မလုပ်ချင်ရတာလဲ။ အခုတော့ Code Number တွေ ထွက်ချလာပြီးတော့မှ ကျုပ်တို့က ဘယ်လိုသွားပြောရ မှာလဲ။

၁၃၅ စာရင်းထဲက မျိုးနွယ်စုအမည်ပေးမှုဟာ ကာယကံရှင် တိုင်းရင်းသားလူမျိုးစုတွေ၊ မျိုးနွယ်စုတွေကိုယ်တိုင်က သတ်မှတ်ဆုံးဖြတ်ထားတာမဟုတ်ဘူး။ အဲဒါကြောင့် အဲဒီအမည်တွေဟာ လူမျိုးစုတွေ၊ မျိုးနွယ်စုတွေကြားမှာ အချေအတင်အငြင်းအခုံဖြစ်စရာ အကြောင်းရှိလာစေပါတယ်။ မညီမညွတ်၊ မသင့်မမြတ်ဖြစ်လာစေနိုင်တာပဲ။ ၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်းရဲ့ ရလာဒ်မှာလည်း သက်ရောက်မှု ရှိလာနိုင်တာပဲ။

၁၃၅ ရေတွက်တဲ့အခါ အနည်းဆုံးနှစ်ကြိမ် ထပ်ရေးထား (Overlap)တဲ့ မျိုးနွယ်စုတွေအကြောင်း ထည့်မပြောလို့ မရဘူး။ ဥပမာ - ချင်းအုပ်စုထဲမှာ ကလင်ကော့ ( Code 404) နဲ့ လူရှည် (Code 440)။ အမည်နှစ်ခု၊ ဒါပေမယ့် တစ်မျိုးတည်းပဲ။ ယနေ့ခေတ်မှာ မီဇို (Mizo) လို့သိကြတယ်။ ပလက်ဝမြို့နယ်မှာ နေထိုင်တဲ့ ခူမီးချင်း (Khumi) တွေက ကလင်ကော့ လို့ခေါ်ကြပြီး၊ ချင်းပြည်နယ် မြောက်ဘက်ပိုင်းမှာ နေထိုင်ကြတဲ့ ချင်းမျိုးနွယ်စုဝင်တွေက လူရှည်/လူရှိုင်း (Lushai) ဆိုပြီး ခေါ်ကြတယ်။ ထို့အတူ ချင်းအုပ်စုထဲက မြို (၀ါကုန်)(Code 446) နှင့် ရခိုင်အုပ်စုထဲက မြို (Code 706) ဟာလည်း တစ်မျိုးတည်းပါပဲ။ ၀ါကုန်(Vakeung) ဆိုတာက ခူမီးချင်း (Khumi)တွေက မြို (Mro) တွေကိုခေါ်တဲ့အခေါ်ဖြစ်ပါတယ်။ အဲသလိုပဲ ရှမ်းကြီး (Code 822) နှင့် တိုင်းလုံ (Code 829) တို့ဟာလည်း တစ်နွယ်တည်းပဲ။ ထိုနည်းတူ ကချင်အုပ်စုထဲက ဂျိန်းဖေါ/ Jinghpaw (Code 104)၊ ဂေါ်ရီ/ Gauri (Code 105)၊ ခခူး / Hkahku (Code 106) နှင့် ဒူလိုင်/ Duleng (Code 107) တို့ဟာလည်း တစ်မျိုးတည်းပဲ။ ဒေသမတူလို့ အခေါ်မတူကြတာပဲ။ အဲသလို… အဲသလို… ။

နောက်တစ်ခုက ပါရမယ့် အမည်တွေ ကျန်နေတာ။ မှားနေတာ။ လွဲနေတာ….။ ဥပမာ … ချင်းအုပ်စုမှာ ခမီး (Khami) (Code 405) နဲ့ အဝခမီး (Code 406)။ တကယ်က ခမီး (Khami) မဟုတ်ဘူး။ ခူမီး (Khumi) ဖြစ်ရမှာ။ ခမီးနှင့် ခူမီးဆိုတာ မျိုးနွယ်စုနှစ်ခု။ ခူမီးဆိုတာ ပလက်ဝမြို့နယ်မှာအဓိကနေထိုင်ကြတဲ့ ချင်းတွေ။ လူဦးရေ ခန့်မှန်း ၆၀၀၀၀ (ခြောက်သောင်း)ကျော်တယ်။ ချင်းမျိုးနွယ်စုထဲက အဓိကအုပ်စုတစ်ခု။ အဝခမီး (Awa Khami) ဆိုတာ ရခိုင်ပြည်နယ်ဘက်မှာ နေတဲ့ ချင်းတွေ။ သူတို့ကိုယ်သူတို့ ခမိ (Khimi) လို့ရေးတယ်။ မြို၊ ခမိ အုပ်စုထဲက ခမိ။ ဒီနေ့ခေတ်မှာ ခမီး (Khami) လို့သုံးရင် ခူမီးတွေက သူတို့ကို ခေါ်တယ်လို့ မထင်ဘူး။ ရခိုင်ပြည်နယ်ထဲက ခမိတွေကို ခေါ်တယ်လို့ ထင်ကြတယ်။ အဝခမိ ဆိုတဲ့အသုံးကလည်း အခုကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် မသုံးတော့ဘူး။ အဲဒီတော့ ခူမီး (Khumi) ဆိုတဲ့ ရေးထုံးအမှန်က ၁၃၅ မှာ မပါလာဘူး။ အဲဒီတော့ တကယ် စာရင်းကောက်လို့ ခူမီးလို့ထည့်ချင်ရင် ဘယ် Code မှာ ထည့်ရမှာလဲ။ ခမီး (Code 405) လို့ပြောပြန်ရင်လည်း မှားနေတယ်။ ကာယကံရှင်တွေက လက်ခံနိုင်မှာလား။

အဲသလိုပဲ ကရင်အုပ်စုမှာ ပိုး (Pwo) ဆိုတာ မပါလာဘဲ မွန်ကရင် (Code 304) ဆိုတာပဲ ပါလာတယ်။ မွန်ကရင်ကို တလိုင်းကရင် လို့လည်းခေါ်တယ်။ ကရင်အုပ်စုထဲက အုပ်စုကြီးတစ်ခု။ ဧရာဝတီတိုင်း၊ ရန်ကုန်တိုင်းဘက်မှာ နေတဲ့ ပိုးကို အနောက်ပိုး၊ ကရင်ပြည်နယ်ဘက်မှာ နေတဲ့ပိုးတွေကို အရှေ့ပိုး လို့ခေါ်ကြတယ်။ မွန်ကရင်/ တလိုင်းကရင်ဆိုတာကို ဒီဘက်ခေတ်မှာ မသုံးတော့ဘူး။ တစ်ချို့လူကြီး၊ လူငယ်တွေက မွန်ကရင်/ တလိုင်းကရင်လို့ခေါ်ရင် မကြိုက်တော့ဘူး။ နောက် ထီးဒေး/ ထေဒိုင် ကရင််ဆိုတာရှိသေးတယ်။ တောင်ငူ၊ ပျဉ်းမနားဘက်မှာ နေတယ်။ ၁၃၅ မှာ မပါလာဘူး။

နောက်တစ်ခုရှိသေးတယ်။ လူမျိုးအမည်မဟုတ်ဘဲ လူမျိုးအမည်အနေနဲ့ ဖေါ်ပြထားတာ။ ဥပမာ - ချင်းထဲက ဆလိုင်း (Code 403)ဆိုတာ မူလက အရှိုချင်း (Asho) (Code 452) တွေရဲ့ ယောကျာင်္းလေး အမည်ရှေ့မှာ တပ်ခေါ်တဲ့ စကားလုံး။ အခုတော့ ချင်းမျိုးနွယ်စုဝင်တော်တော်များများ က ချင်းဝိသေသတစ်ရပ်အနေနဲ့ ယူသုံးနေကြပြီ။ မြန်မာမှာ၊ ကမ္ဘာမှာ နာမည်ရှေ့မှာ ဆလိုင်းတပ်ထားရင် ချင်းမှန်း တော်တော်များများသိကြတယ်။ အရှိုချင်းနဲ့ပဲ မဆိုင်တော့ဘူး။ အဲဒီ ဆလိုင်း ဆိုတာ မျိုးနွယ်စုနာမည် မဟုတ်ဘူး။ နောက်ပြီး ချင်းအုပ်စုထဲက တီးဒင်/ တီးတိန် (Code 424) ဆိုတာ။ တီးတိန်ဆိုတာ မြို့နာမည်။ တီးတိန်ချင်းဆိုတာ မရှိဘူး။ ဖလမ်း ချင်းဆိုတာ မရှိဘူး။ ဟားခါး ချင်းဆိုတာ မရှိဘူး။ ပလက်ဝ ချင်းဆိုတာ မရှိဘူး။ ဖလမ်း၊ ဟားခါး၊ ပလက်ဝ၊ တီးတိန်ဆိုတာ မျိုးနွယ်စုနာမည်တွေ မဟုတ်ဘူး။ မြို့နာမည်တွေ။

နောက်ထပ်တစ်ခုက လွဲမှားစာရင်းသွင်းထားတဲ့ကိစ္စ။ နာဂကို ချင်း ၅၃ မျိုးထဲမှာ ထည့်ထားတော့ နာဂတွေက သူတို့ဟာချင်းမဟုတ်ပါဘူးလို့ ထပြောပြီ။ မြိုနှင့် ခမိတွေကို ရခိုင်စာရင်းထဲ ထည့်ထားတာကို သူတို့ကိုယ်တိုင်က သူတို့ဟာ ရခိုင်မျိုးနွယ်စုဝင်တွေ မဟုတ်ဘူးလို့ပြောလာပြီ်။ ၀ (Code 833) ဟာ ရှမ်းလား။ လားဟူ (Code 823) ဟာ ရှမ်းလား။ ကော/ အီကော/အခါ (Code 811) ဟာ ရှမ်းလား။ ကာယကံရှင်တွေက သူတို့ဟာ ရှမ်းမဟုတ်ဘူး၊ ရှမ်းအနွယ်ဝင် မဟုတ်ဘူးလို့ပြောတယ်။ အဲဒီတော့ ချင်း ၅၃ ဆိုတာ မမှန်ဘူး။ ရခိုင် ၇ ဆိုတာ မမှန်ဘူး။ ရှမ်း ၃၃ ဆိုတာ မမှန်ဘူး။ ကချင် ၁၂ ဆိုတာ မမှန်ဘူး။ အဲသလို ဗမာ ၉ ဆိုတာရော မှန်ရဲ့လား။ ဆလုံ (Code 508) တွေက သူတို့ဘယ်လိုကြောင့် ဗမာအုပ်စုထဲရောက်သွားသလဲဆိုတာ မသိဘူးလို့ပြောတာ ကြားဘူးတယ်။

အဆိုးဆုံးက ထိပ်ဆုံးက Code Number တွေ။ မွန် (Code 601) ကလွဲရင် ကျန်တဲ့ လူမျိုးစုတွေမှာ အနည်းဆုံး ၅ ခုကနေ ၅၂ ခုထိ Code Number တွေထပ်ရှိတယ်။ ကချင် (Code 101) လို့ပြောပြီး ဘာဖြစ်လို့ နောက်ထပ် Code 102, 103, 104, 105, 106 စသဖြင့် ထပ်ရှိရသေးတာလဲ။ တကယ်လို့ ကျန်တဲ့ မျိုးနွယ်စု (Sub-ethnic groups) တွေကို ထည့်ရေးရင် ဘာဖြစ်လို့ ကချင်ဆိုတာ ထည့်ရေးရသေးတာလဲ။ ကချင်ဆိုတာ ဘယ်သူလဲ။ ချင်း ဆိုတာ ဘယ်သူလဲ။ ရှမ်း ဆိုတာ ဘယ်သူလဲ။ ကရင် ဆိုတာ ဘယ်သူလဲ။ ကချင်၊ ချင်း၊ ရှမ်း၊ ကရင်ဆိုတာက နောက်ထပ် မျိုးနွယ်စုအခွဲ (Sub-ethnic/dialects) တွေရှိတော့ အခွဲ (Sub-ethnic/dialects) တွေပေါင်းလိုက်ရင် လူမျိုးစု (Race/Ethnicity) က ထွက်လာတာပဲ။ ဘာဖြစ်လို့ အမျိုးသားလူမျိုးစုအမည် (Ethnic name/ Race) နဲ့ မျိုးနွယ်စုအမည် (Sub-ethnic names)တွေရောထားရတာလဲ။ ဘာရည်ရွယ်ချက်လဲ။ မရှင်း မရှင်းတွေက ပိုပိုပြီး ရှုပ်ထွေးစေတာပဲ။

ရှေ့ကလူတွေက မှားခဲ့ကြပြီးပြီ။ လွဲခဲ့ကြပြီးပြီ။ ဒီအလွဲတွေနဲ့ပဲ ရှေ့ဆက်သွားမှာလား။ နည်းနည်းလောက် အတူထိုင်ပြီး အမှန်ပြင်ချင်စိတ်ကလေး မရှိတော့ဘူးလား။ ငါတို့နားမလည်လို့ ၁၃၅ ကိုဘဲ လောလောဆယ် ဆက်သုံးကြတာပေါ့ ဆိုတာက တာဝန်မဲ့လွန်းပါတယ်။ ကျုပ်တို့ လူမျိုးတစ်ခုတည်းအောက်မှာ မျိုးနွယ်စုအများအပြားကြွယ်ဝစွာရှိနေတာက အားလုံးအတွက် ဂုဏ်ယူစရာ မဟုတ်ဘူးလား။ အသွေးအရောင်စုံတာကိုက အလှတရား မဟုတ်ဘူးလား။ ဒါ နင်တို့ရဲ့ ရှုပ်ထွေးမှုပဲ။ ငါတို့နားမလည်နိုင်ဘူးဆိုတာကိုက တိုင်းရင်းသားညီနောင် အချင်းချင်းကို မထီမဲ့မြင်ပြုရာ ရောက်လွန်း ပါတယ်။ မိုက်ရိုင်းလွန်းပါတယ်။ ။

Isaac Salai ( Khumi Media Group )